समर्थ रामदास स्वामी नवमी 2023
रामदास नवमी ही समर्थ रामदासांची पुण्यतिथी आहे.
रामदास नवमी 2023 तारीख 15 फेब्रुवारी आहे.
श्री रामदास, समर्थ रामदास म्हणून प्रसिद्ध, हे 17 व्या शतकातील मराठी संत आणि कवी होते.
समर्थ रामदास स्वामी बद्दल थोडक्यात माहिती
रामदासाचा जन्म मराठवाड्यातील, औरंगाबाद जिल्हातील जांब ह्या लहानश्या गावचा. रामदास यांचा जन्म रामनवमीच्या शुभ मुहूर्तावर झाला.
सूर्याजी पंथ आणि रेणुकाबाई या मराठी जोडप्याच्या पोटी झाला.
मूळचे नाव नारायण सूर्याजी ठोसर.
असे म्हणतात की, बालवयात बालक नारायण खूप खोडकर होता.
गावातील लोक अनेकदा तिची तक्रार घेऊन आईकडे जात असत.
एके दिवशी नाराज होऊन आई रेणुकाबाई नारायणला म्हणाली, तू दिवसभर खोडसाळपणा करतोस.
“तुझामोठा भाऊ काम करतो आणि त्याला कुटुंबाची काळजी वाटते. तुला कोणाचीच चिंता नाही. “
या गोष्टीने बालक नारायणच्या हृदयाला छेद दिला.
Amazon Brand – Vedaka Sona Masoori Rice, Steamed, 5kg
यानंतर ते घराच्या एका अंधाऱ्या कोपर्‍यात समाधी घेऊन बसले.
घरच्यांना दोन-तीन दिवस शोधूनही तो सापडला नाही, तेव्हा तो स्वत: समाधीवरून उठले आणि आईकडे गेले.
आईने तुला विचारले,आईने विचारले, “कुठे होतास आणि काय करत होतास? ”
या बालक ना’रायणने सांगितले की, ” तो या घराच्या कोपऱ्यात बसून ध्यान करत होता. संपूर्ण जगाची चिंता करत होतो.”
आणि या घटनेनंतर त्यांनी घर सोडले आणि संन्यास घेतला .
समर्थ रामदास हे प्रभू राम आणि भगवान हनुमानाचे निस्सीम भक्त होते आणि ते अगदी लहान वयातच अध्यात्माकडे वळले.
छत्रपती शिवाजी त्यांच्यावर खूप प्रभावित होते आणि प्रत्येक कामात त्यांचा सल्ला घेत असत. त्यांनी संत समर्थ रामदास यांच्याकडून हिंदू धर्माची दीक्षा व शिक्षण घेतले होते.
असे म्हणतात की त्यांना वयाच्या २४ व्या वर्षी ज्ञानप्राप्ती झाली आणि त्यानंतर त्यांनी रामदास हे नाव देखील धारण केले.
सिद्धपुरुष म्हणून लोक ‘समर्थ रामदास’ म्हणतात.
राजकारण, धर्मकारण जाणीवपुर्वक अंतर्भुत करणारे रामदास हे एकमेव महाराष्ट्रीय संत होय.
साहित्य व काव्यनिर्मिती
करुणाष्टके, मनाचे श्लोक, भीमरूपी स्तोत्र, अनेक आरत्या उदाहरणार्थ. गणपतीची आरती-सुखकर्ता दुःखहर्ता वार्ता विघ्नाची ही त्यांची महाराष्ट्रात घरोघरी म्हटली जाणारी गणपतीची आरती, लवथवती विक्राळा ब्रम्हांडी माळा, ही शंकराची आरती, अशा त्यांच्या लेखनकृती प्रसिद्ध आहेत.
संत रामदास हे अनेक अतुलनीय कार्यांसाठी ओळखले जातात आणि त्यापैकी एक म्हणजे दासबोध हा ग्रंथ एखाद्याच्या आध्यात्मिक आणि सांसारिक उपजीविकेसाठी मार्गदर्शक आहे.
‘श्री रामा जय राम जय जय राम’ हा मंत्र लोकप्रिय करण्यासाठीही त्यांची आठवण केली जाते.
त्यांच्या कार्याने त्यांच्या पिढीला परकीय अत्याचारी लोकांविरुद्ध उठण्यास प्रेरित केले आणि त्यांना आत्मसाक्षात्काराकडे प्रवृत्त केले.
समर्थांनी पूर्वसूचना देऊन माघ वद्य शके सोळाशे तीन सन १६८१ रोजी साताऱ्याजवळील सज्जनगडावर देह ठेवला. हीच दास नवमी होय.
पारंपारिक मराठी दिनदर्शिकेनुसार माघ महिन्यात (जानेवारी-फेब्रुवारी) कृष्ण पक्षाच्या नवमीच्या दिवशी समर्थ रामदासांनी आपले भौतिक शरीर सोडले आणि परमात्म्यामध्ये विलीन झाले.
